SÜMBÜL

Bilimsel adı, Hyacinthus'tur. Yoğun kümeler halinde açan, keskin kokulu çiçeklerdir. Sümbül, Akdeniz bölgesi ve Afrika'nın Hyacinthus cinsinin (Liliales takımı, Liliaceae familyası) yaklaşık 30 çok yıllık çiçekli bitkisinin ortak adıdır.

Çiçekleri tamamen açılan ve küçük deniz yıldızlarına benzeyen adi Sümbül (Hyacinthus Orientalis), adi üzüm Sümbül çiçekleri (Muscari Botryoides) ile 

karıştırılmamalıdır. Yaygın üzüm Sümbül, üzüm salkımlarını andıran bir salkımda sıkı bir şekilde çiçek açar. Her ikisi de ilkbaharda çiçek açan kök bitkileridir.

Hyacinthus Orientalis 

Muscari Botryoides

Ortak bahçe Sümbül'ü,  "Hyacinth Orientalis" Anadolu'da ortaya çıktı ve 16. yüzyılda Avrupa'ya getirildi. Sümbül soğanı, 15-30 cm boyunda, yoğun, kompakt bir çiçek başağı üretir.

Sümbülün 7-8 yaprağı etli, parlak yeşil ve şerit şeklindedir. Soğanı açık mor veya krem ​​rengindedir ve kuru, kağıtsı, cilt benzeri katmanlarla kaplıdır. 

Sümbül Hakkında Gerçekler

Eski bir Yunan efsanesi, Sümbül'ün kökenini tanımlar. Tanrılardan ikisi, Apollon ve Zephyr, Hyakinthos adında yakışıklı genç bir Yunan'a taparlardı. Apollon, Hyakinthos'a disk atma sanatını öğretiyordu.

Batı rüzgarı tanrısı Zephyr, kıskançlığa kapıldı ve diski geri uçurdu. Hyakinthos'un kafasına vurdu ve onu öldürdü. Kanından güneş tanrısı Apollon'un adını verdiği bir çiçek büyüdü.

'Sümbül' kelimesi, 4.000 yıl önce konuşulan eski bir dilde ('Tracopelasgian' olarak adlandırılan) ortaya çıktı.

Yabani Sümbül, Akdeniz'in doğu kıyıları boyunca Türkiye ve Orta Doğu'nun bir yerlisidir. Sümbül, Yunanlar ve Romalılar zamanında Avrupa'da yetiştirildi. 

Hem Homer hem de Virgil, tatlı kokusuna dikkat çekmiştir. Bundan sonra, Sümbül tarihten silindi ve 16. yüzyıla kadar Türkiye ve İran'dan Batı Avrupa'ya yeniden tanıtılana kadar ortaya çıkmadı. 

Leonhardt Rauwolf (Alman bir doktor) 1573'te Türkiye'yi ziyaret ettiğinde bazı Sümbülleri topladı ve inceledi. 

*Sümbül, 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ticari olarak yetiştirilmeye başlanmıştır.

18. ve 19. yüzyılın başlarında Avrupa'da çok popüler oldular.

Kök soğanlar artık Hollanda ve Birleşik Krallık'ta ticari olarak yetiştirilmektedir. Hollanda'da sümbül kesme çiçek olarak da yetiştirilmektedir.

*Kesme çiçekler; kesilerek toplanan ve buket, sepet, çelenk yapımında kullanılan çiçeklerdir. Bu çiçekler, dünyada en çok satılan ve ticareti en fazla yapılan süs bitkileridir. Dünya süs bitkileri ticaretinin yarısı kesme çiçeklere aittir.

*Sümbüllerin normal çiçeklenme zamanı Mart'tan Nisan'a kadardır.

Viktorya dönemi çiçek dilinde, Sümbül çiçeği sporu ve oyunu sembolize eder.

Mavi Sümbül ise samimiyeti ifade eder.

Viktorya Dönemi Çiçek Anlamları ve Floriografi

Faydaları

-Sapı kolera tedavisinde kullanılabilir. Tavada kızartılmış sümbül fasulyesi yardımıyla mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler azaltılabilir.

-Yılan ısırıklarını tedavi etmek için sümbül fasulyesi yapraklarının özleri ile hazırlanan bir lapa kullanılabilir.

-Filipinler'de limon suyu ve sümbül suyunun kombinasyonu, apseleri tedavi etmek için kullanılır. İltihabı iyileştirmek için topikal olarak uygulanır.

*Topikal tedavi, ilaçların deriye uygulanması anlamına gelir.

-Bitkinin kabuklarından çıkarılan su, kulakların yanı sıra iltihaplı bir boğazı iyileştirmek için kullanılabilir. 

-Yaprak özleri, egzama gibi cilt problemlerini tedavi etmek için pirinç unu ve zerdeçal ile karıştırılabilir.

-Sümbül fasulyesinin hipokolesterolemik özellikleri vücuttaki kolesterol seviyelerini kontrol eder. 

*Hipokolesterolemik: Kanda kolesterol düzeyinin normalin altına düşmesi.

-Bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar, sümbül bitkisinin yaprakları ile hazırlanan infüzyonlar yardımıyla tedavi edilebilir.

-Geleneksel Çin Tıbbı, dalağı sağlıklı tutmak için fasulyeyi kullanır. Bitkinin ayrıca ishal, mide bulantısı, şişmiş mide, bağırsak, solucanlar ve şişkinliği tedavi ettiği bilinmektedir.

-Kenya'da bazı kabileler bu bitkiyi emzirmeyi teşvik etmek için kullanır. Yeni bir anne, bundan en iyi şekilde yararlanmak için haşlanmış sümbül fasulyesi tüketebilir. Çiçekleri ise adet düzensizliği yaşayan kadınlara yardımcı olabilir.

-Güneş çarpması, düşük bağışıklık, ateş, obezite - bunların hepsi ve daha fazlası sümbül fasulyesi yardımıyla tedavi edilebilir. 

Önerilen Doz

Sümbül fasulyesi normal diyetinizin bir parçası haline getirilebilir ya da bitki özü olarak kullanabilirsiniz. Dozajı, kullanıcının yaşı, genel sağlığı ve bir dizi başka durum dahil olmak üzere bir dizi değişken tarafından belirlenir. Yeterli bilimsel veri olmaması nedeniyle sümbül için uygun bir doz aralığı henüz belirlenememektedir.

Uyarı

Sümbül fasulyesi asla pişmeden yenmemelidir. Ham sümbül fasulyesi zehirli olarak kabul edilir ve mide sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle kuru sümbül tohumlarının içindeki zehrin yok olması ve tüketime uygun olması için kaynatılması tavsiye edilir. Ayrıca kaynatma için kullanılan suyu birkaç kez değiştirmek çok önemlidir. Bu, fasulyelerin toksik içeriğini boşaltmaya daha fazla yardımcı olacaktır.

Soğuk algınlığı veya gripten muzdarip insanlar bu bitkiyi herhangi bir formunda kullanmaktan kaçınmalıdır. 

Zararları

Sümbüller, Liliaceae familyasına aittir ve alerjik laktonlar veya benzeri alkaloidler içerirler. Bu bitkilerin toksik prensibi soğanlarda (yaprak veya çiçeğe karşı) çok yoğunlaşmıştır ve büyük miktarlarda yutulduğunda ciddi klinik belirtilere neden olabilir. Sümbül zehirlenmesinden kaynaklanan şiddetli zehirlenme, genellikle köpekler taze ekilmiş soğanları kazdığında veya büyük bir torbaya eriştiğinde görülür. Bitki parçaları veya soğanları çiğnendiğinde veya yutulduğunda, ağız ve yemek borusunda doku tahrişine neden olabilir. Tipik belirtiler, tüketilen miktara bağlı olarak aşırı salya, kusma ve hatta ishali içerir. Büyük miktarda yutulmasıyla birlikte kalp hızında artış, solunumda değişiklikler ve nefes almada zorluk gibi daha şiddetli belirtiler görülebilir.

Köpeğinizin sümbül (özellikle soğan kısmı) yediğinden şüpheleniyorsanız, tedavi önerileri için veterinerinizle iletişime geçmelisiniz. 

İzlenecek ortak işaretler:

-Salya akması

-Mide bulantısı

-Kusma

-İshal

-Artan kalp hızı

-Artan solunum hızı

-Nefes almada zorluk