BULGARİSTAN'DAKİ TÜRKLER

Popülasyon: 557.000 civarı

Din: %96 oranında müslüman nüfus

Batı Trakya Cumhuriyeti Gönüllü Türk askerleri Kırzalı Sokaklarında, 1913

Tarihçe

Rumeli Türkleri, 13. yüzyılda Orta Asya'dan göç eden, Anadolu'yu (günümüz Türkiye'si) fetheden ve sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nu kuran Osmanlı Türklerinin torunlarıdır. Zirvede, Osmanlı İmparatorluğu Balkan Dağları, Arabistan ve Kuzey Afrika'yı kapsıyordu. Bu süre zarfında Türkler Bulgar kasabalarına yerleşerek askeri personel veya yöneticilik ya da zanaatkarlık yaptı. Yaklaşık beş yüz yıllık Osmanlı-Türk hakimiyeti Bulgar dilini, kültürünü ve ekonomik gelişimini önemli ölçüde etkilemiştir. Bulgaristan'daki büyük Türk azınlığı ve Bulgarlar ile Türkler arasındaki hem bireysel hem de ulusal olarak gergin ilişkiler kısmen bu dönemin sonuçlarıdır. 

1878'de Bulgaristan'ın bağımsızlığını kazanmasından bu yana binlerce Türk, Türkiye'ye geri göç etti. Kalan Türk toplumu, Bulgar nüfusu tarafından artan bir ayrımcılığa ve kızgınlığa maruz kaldı.

 Bulgaristan'daki komünist yönetim sırasında (1947'den 1989'a kadar), Müslüman Türkler, "modası geçmiş" dini gelenekleriyle, modern sanayileşmiş bir toplumun önünde bir engel olarak görülüyorlardı. 1984'ten 1989'a kadar komünist hükümet Türklere karşı sert bir zulüm programı yürüttü, onları Bulgar isimleri almaya zorladı, mezarlıklardaki Müslüman bölümlerini yok etti ve İslami dini uygulamaları yasakladı. Binlercesi dövüldü, hapsedildi veya öldürüldü. 1989'da zulmün zirvesinde, 350.000 Türk daha Türkiye'ye kaçtı ve bu ülkeyi yüksek işsizliğin olduğu bir zamanda mültecilerle doldurdu. Sonrasında ise yaklaşık 120.000'i geri dönmüştür. 

3 Aralık 1989'da, Polis tarafından dağıtılmayan ilk protestolarında, yaklaşık 150 Türk, Sofya'nın güney parkında, yetkililerin kendilerine Türk isimlerini kullanmalarını ve İslam'ı yaşamalarını yasaklayan, yıllarca süren kültürel baskıya son verilmesini talep ederek gösteri yaptı.

Hayatları Nasıl?

1989'da bir saray darbesi komünist diktatörü devirdi. 29 Aralık 1989'da, Türkçe isimleri eski haline getirdiler, Türklerin açıkça Türkçe konuşmasına izin verildi ve Bulgaristan İslami dini uygulamalar üzerindeki kısıtlamaları kaldırdı.

31 Aralık 1989'da, Kırcaali kasabasındaki yerel Komünist yetkililer, partinin Bulgaristan'daki Türk azınlığa tam medeni haklarını geri verme emirlerine karşı çıktılar.

Ocak 1990'da, Haklar ve Özgürlükler Hareketi (MRF), ülkedeki etnik Türk azınlığı temsil etmek üzere kuruldu.  

15 Ocak 1990'da, Bulgaristan, ülkedeki komünist iktidar tekelini kaldırdı. 

24 Ocak 1990'da, Müslüman liderler hükümeti kendilerine bir ilahiyat okulu vermeye, harap olmuş camileri restore etmeye ve kendi dergilerini çıkarmalarına izin vermeye çağırdı. (Bu yılın ilerleyen zamanlarında, ilk Türkçe makale yayınlanmaya başladı.) 

1 Şubat 1990'da, Bulgaristan hükümeti istifa etti.

Türklerin kültürel haklarına artık genel olarak saygı duyulmaktadır, ancak gelir, meslek ve ticaret sektöründeki varlıkları açısından Bulgarlara göre dezavantajlıdırlar. Dini, dilsel ve sosyal farklılıklardan dolayı Türkler, yerel Bulgarlarla sık sık evlenmezler. Türk erkekleri kendi cemaatleri dışında evlenirse, genellikle Müslüman, Türk olmayan kadınları seçerler. Türkler kuzu eti ve sebze ile yapılan yemekleri tercih ederler. Ayrıca yoğurt ve peynir gibi süt ürünlerinin yanı sıra sert Türk kahvesinden de hoşlanırlar. İhracata yönelik tarım işi, şu anda çoğu Rumeli Türkü'nün çalıştığı yerde gerçekleşir.

Hangi Dine İnanıyorlar? 

Bulgaristan'daki Rumeli Türklerinin çoğu, komünistler camilerinin çoğunu kapatarak okullara, kütüphanelere, müzelere ve hükümet binalarına dönüştürmelerine rağmen dinleri korumuşlardır ve çoğu Sünni Müslüman'dır. Günümüzde camiler restore edilmekte ve yeniden inşa edilmektedir. Türkiye ve Suudi Arabistan'dan gelen mali destek, Rumeli Türklerinin İslami okullar inşa etmelerini ve Müslüman öğretmenlerin eğitimini finanse etmelerini sağladı. Türkiye ve İran'dan gelen Müslüman misyonerler, Rumeli Türklerini daha güçlü Müslümanlar yapmak için çaba gösterseler de, birçok Türk, İslami köktencilik, yolsuzluk ve ikiyüzlülükten bıktıkları için kendilerini laik veya ateist olarak görüyor. Çoğunlukla hristiyanlığa da açık değiller çünkü geçmişlerinde çok sayıda Hristiyan düşmanları oldu ve bu onları derinden etkiledi. 

2011 yılındaki verilere göre nüfusun yaklaşık %8,8'ini oluşturan 588.318 Türk asıllı Bulgaristan vatandaşı vardır ve bu da onları ülkenin en büyük etnik azınlığı yapmaktadır. Bulgaristan Türkleri aynı zamanda Balkanlar'daki en büyük Türk nüfusunu oluşturmaktadır. Bugün, öncelikle Güneydeki Kırcaali ilinde ve kuzeydoğudaki Şumnu, Silistre, Razgrad ve Eski Cuma illerinde yaşamlarını sürdürmeye devam etmektedirler.