BOB MARLEY

BOB MARLEY

6 Şubat 1945'te Jamaika'daki St. Ann Parish'te doğdu. Siyahi genç bir annenin ve beyaz bir babanın oğludur. İlk yıllarını Nina Miles olarak bilinen kırsal bir köyde, St. Ann Parish'te geçirdi. Jamaikalı reggae şarkıcısı, söz yazarı, müzisyen ve gitaristtir.

1963'te The Wailers grubuyla yola çıkarak, daha sonra dünya çapında izleyicilerle rezonansa girecek farklı bir şarkı yazımı ve vokal tarzı oluşturdu. The Wailers 1974'te dağıldıktan sonra, Marley, 1977'de Exodus albümünün piyasaya sürülmesiyle sonuçlanan solo kariyerine devam etti, bu albüm dünya çapında ün kazandı ve dünya çapında tüm zamanların en çok satan sanatçılarından biri oldu. 

1950'lerin sonlarında Kingston'a gelen Marley, şehrin en fakir mahallelerinden biri olan Trench Town'da yaşıyordu. Yoksulluk içinde mücadele etti, ancak bir yandan etrafındaki müzikten ilham aldı. Trench Town'da bir dizi başarılı yerel sanatçı vardı ve Jamaika'nın Motown'ı olarak kabul edildi. Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen sesler de radyodan ve müzik kutularından içeri girdi. Marley, Ray Charles, Elvis Presley, Fats Domino ve Drifters gibi sanatçıları severdi. 

Marley ve Livingston zamanlarının çoğunu müziğe adadılar. Joe Higgs'in rehberliğinde Marley, şarkı söyleme yeteneklerini geliştirmeye çalıştı. Marley'in kariyerinde önemli bir rol oynayacak başka bir Higgs öğrencisi olan Peter Mclntosh ile tanıştı. (daha sonra Peter Tosh) 

The Wailers

Yerel bir plak yapımcısı olan Leslie Kong, Marley'in vokallerini beğendi ve ona birkaç single kaydettirdi. Bunlardan ilki 1962'de piyasaya çıkan "Judge Not" idi. Marley, solo bir sanatçı olarak pek başarılı olamasa da, arkadaşlarıyla yeteneklerini birleştirerek güzel başarılar elde etti. 1963'te Marley, Livingston ve Mclntosh "Wailing Waiters" adlı grubu kurdular. İlk single'ları "Simmer Down" Ocak 1964'te Jamaika listelerinin zirvesine çıktı. Bu zamana kadar grup ayrıca Junior Braithwaite, Beverly Kelso ve Cherry Smith'i de içeriyordu. 

Grup Jamaika'da oldukça popüler oldu, ancak bunu finansal olarak devam ettirmekte  zorlandılar. Braithwaite, Kelso ve Smith gruptan ayrıldı. Kalan üyeler de bir süreliğine birbirinden ayrıldılar. Marley, annesinin yaşadığı Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. Ancak ayrılmadan önce 10 Şubat 1966'da Rita Anderson ile evlendi. 

Bob and Rita Marley (10 Şubat, 1966) 

8 ay sonra Marley Jamaika'ya döndü. Wailers'ı oluşturmak için Livingston ve Mclntosh ile tekrar bir araya geldi. Bu süre zarfında Marley, manevi yönünü keşfediyordu ve Rastafari hareketine artan bir ilgi duyuyordu.

Hem dini hem de politik olan Rastafari hareketi 1930'larda Jamaika'da başladı ve inançlarını Jamaikalı milliyetçi Marcus Garvey, Eski Ahit, Afrika mirası ve kültürü dahil olmak üzere birçok kaynaktan aldı. 

1960'ların sonlarında bir süre Marley, pop şarkıcısı Johnny Nash ile çalıştı. Nash, Marley'in "Stir It Up" şarkısıyla dünya çapında bir hit aldı. The Wailers bu dönemde yapımcı Lee Perry ile de çalıştı; Başarılı şarkılarından bazıları "Trench Town Rock", "Soul Rebel" ve "Four Hundred Years" idi.

The Wailers 1970'de iki yeni üye ekledi: basçı Aston "Family Man" Barrett ve kardeşi davulcu Carlton "Carlie" Barrett. Ertesi yıl, Marley İsveç'te Johnny Nash ile bir film müziği üzerinde çalıştı.

The Wailers büyük çıkışını 1972'de Chris Blackwell tarafından kurulan Island Records ile bir sözleşme imzalayarak aldı. Grup ilk kez tam bir albüm kaydetmek için stüdyolara girdi. Sonuç, eleştirmenlerce beğenilen Ateşi Yakala oldu. Rekoru desteklemek için, Wailers 1973'te İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'ni gezerek hem Bruce Springsteen hem de Sly & the Family Stone için açılış gösterisi yaptı. Aynı yıl grup , hit şarkı "I Shot the Sheriff"i içeren ikinci tam albümleri Burnin'i yayınladı. Rock efsanesi Eric Clapton, 1974'te şarkının bir kapağını yayınladı ve Amerika Birleşik Devletleri'nde 1 numaralı hit oldu.

Bir sonraki albümleri olan 1975 Natty Dread'i yayınlamadan önce , üç orijinal Wailer'den ikisi gruptan ayrıldı; McIntosh ve Livingston, sırasıyla Peter Tosh ve Bunny Wailer olarak solo kariyer yapmaya karar verdiler. Natty Dread, Jamaika'da Halkın Ulusal Partisi ile Jamaika İşçi Partisi arasındaki bazı siyasi gerilimleri yansıtıyordu. Şiddet bazen bu çatışmalar nedeniyle patlak verdi. "Rebel Music (3 O'clock Road Block)", Marley'nin 1972 ulusal seçimlerinden bir gece önce ordu üyeleri tarafından durdurulma deneyiminden ilham aldı ve "Devrim" birçok kişi tarafından Marley'in PNP'yi desteklediği şeklinde yorumlandı.

Bir sonraki turları için Wailers, üyeleri arasında Marcia Griffiths, Judy Mowatt ve Marley'nin karısı Rita'nın da bulunduğu bir kadın grubu olan I-Threes ile sahne aldı. Şimdi adı Bob Marley & The Wailers olan grup, yoğun bir şekilde turneye çıktı ve reggae'nin yurtdışındaki popülaritesinin artmasına yardımcı oldu. 1975'te İngiltere'de ilk 40 hitlerini "No Woman, No Cry" ile kaydettiler. 

Yerli Jamaika'da zaten çok beğenilen bir yıldız olan Marley, uluslararası bir müzik ikonu olma yolunda ilerliyordu. 1976'da Rastaman Vibration albümüyle ABD müzik listelerine girdi.

*Kariyeri boyunca 20 milyondan fazla plak sattı. 

İnancına bağlılığının ve politik değişime olan ilgisinin bir ifadesi olarak bir parça öne çıktı: "War". Şarkının sözleri, Rastafaryan hareketinde bir tür ruhani lider olarak görülen 20. yüzyıl Etiyopya imparatoru Haile Selassie'nin konuşmasından alınmıştı. Baskıdan kurtulmak için bir savaş çığlığı olan şarkı, sömürge yönetiminin dayattığı ırksal hiyerarşinin olmadığı yeni bir Afrika'yı tartışmaktadır. 

Rastafari

Bob Marley, 1930'larda Jamaika'da gelişen İbrahimi bir din olan kararlı bir Rastafariydi. Bu din, müziğine bir maneviyat duygusu aşıladı. Rastafari hareketi, reggae'nin gelişiminde kilit bir unsurdu. Rastafari'nin ateşli bir savunucusu olan Bob Marley, reggae müziğini Jamaika'nın sosyal olarak yoksun bölgelerinden alıp uluslararası müzik sahnesine taşıdı. 

Siyaset ve Suikast Girişimi

Jamaika'da Marley, Halkın Ulusal Partisi'nin bir destekçisi olarak görülmeye devam etti. Ve memleketindeki nüfusu, PNP'nin rakipleri için bir tehdit olarak görülüyordu. Bu, 1976'da Marley'e yapılan suikast girişimine yol açmış olabilir. Bir grup silahlı adam, 3 Aralık 1976 gecesi, Kingston Ulusal Kahramanlar Parkı'nda planlanan bir konserden iki gün önce prova yaparken Marley ve Wailers'e saldırdı. Bir kurşun Marley'nin göğüs kemiğine ve pazısına isabet etti, diğeri ise karısı Rita'nın kafasına isabet etti. Neyse ki, Marley'ler ağır yaralanmadı, ancak yönetici Don Taylor 5 yerinden vuruldu. Saldırıya rağmen Marley, yine de konser verdi.

Hastalık ve Ölüm

Temmuz 1977'de Marley'in ayak parmağının altında bir tür melanom olduğu ortaya çıktı. Marley, dini inançlarını öne sürerek doktorlarının ayak parmağının kesilmesini yönündeki tavsiyelerini geri çevirdi. Bunun yerine alternatif tedaviler aldı. Kanser vücudunda büyüyüp gelişmeye devam etti. Hastalığa rağmen, sağlığı bozulana dek gezmeye ve müzik yapmaya devam etti. Avrupa'ya seyahat eden Marley, Almanya'da alışılmamış bir tedavi gördü ve ardından aylarca kanserle savaşmayı başardı. Ancak çok geçmeden Marley'nin fazla ömrü kalmadığı anlaşıldı. Melanom, akciğerlerine ve beynine yayılmıştı. Bu yüzden Marley, Jamaika'ya dönmek istedi ve yola çıktı. Ne yazık ki, yolu tamamlayamadı. 11 Mayıs 1981'de, Florida, Miami'deki Cedars of Lebanon Hastanesi'nde (şimdiki Miami Üniversitesi Fakültesi) 36 yaşında hayata gözlerini yumdu. 

Marley'in, oğlu Ziggy'e son sözleri şöyleydi: "Para hayatı satın alamaz." 

Ölümünden kısa bir süre önce, Marley Jamaika hükümetinden Liyakat Nişanı aldı. Ayrıca 1980'de Birleşmiş Milletler Barış Madalyası ile ödüllendirildi. Jamaika halkının hayran olduğu Marley'e bir kahraman uğurlaması verildi. Kingston, Jamaika'daki Ulusal Arena'da düzenlenen anma töreninde 30.000'den fazla kişi müzisyene saygılarını sundu. Törende Rita Marley, Marcia Griffiths, Judy Mowatt şarkı söyledi ve Wailers sahne aldı. 

Oğlu Ziggy'e son sözleri şöyleydi: "Para hayatı satın alamaz."